Σαρία σημαίνει ο δρόμος προς την πηγή ύδατος (την ποτίστρα) και Σαρί‘α αλ-ισλαμίγια σημαίνει ο δρόμος του Ισλάμ, ο δρόμος δηλαδή πίστης και πράξης που απορρέει από τον λόγο του Θεού, όπως αυτός αποκαλύφθηκε στο Κοράνιο και επεξηγήθηκε από τη μουσουλμανική παράδοση (Σούννα).
Κατά τη μουσουλμανική παράδοση ο ίδιος ο Προφήτης Μουχάμμεντ έθεσε τα θεμέλια της Σαρία με αποκλειστικό σκοπό την ορθή καθοδήγηση και σωτηρία των πιστών.
Η ερμηνείες των κανόνων της Σαρία περιέχονται στην «επιστήμη του ισλαμικού δικαίου» που ονομάζεται φιχκ. Η λέξη αυτή πήρε ειδική έννοια από τους μουσουλμάνους νομοδιδασκάλους (τους φουκαχά, γνώστες και ειδήμονες του φικχ) και έγινε όρος που δηλώνει την «επιστήμη του ισλαμικού δικαίου» (Σαρί‘α αλ-φικχ).
Η ανάπτυξη του ισλαμικού δικαίου έγινε κατά τους πρώτους τέσσερις αιώνες της ισλαμικής ιστορίας. Το Σουννιτικό Ισλάμ έχει τέσσερις μεγάλες σχολές, που άρχισαν να αναπτύσσονται από το δεύτερο μισό του 2ου Χίτζρα/8ου μ.Χ. αιώνα. Αυτές είναι:
- Η σχολή των Χαναφιτών, με ιδρυτή τον νομοδιδάσκαλο Αμπού Χανίφα (699-767)
- Η σχολή των Μαλικιτών, με ιδρυτή τον νομοδιδάσκαλο Αμπού Μάλικ (708 ή 715-795)
- Η σχολή των Σαφιϊτών, με ιδρυτή τον νομοδιδάσκαλο Αμπού αλ-Σάφιη (767-820)
- Η σχολή των Χανμπαλιτών, με ιδρυτή τον Αμπού μπεν Χάμπαλ (780-855).
Η νομοθεσία των σχολών αυτών του σουννιτικού δικαίου κωδικοποιήθηκε γύρω στον 4ο αιώνα της Εγίρας (Χίτζρα)/τέλη 9ου αρχές 10ου μ.Χ. αιώνα και ισχύει έκτοτε ως θεμελιώδης πηγή δικαίου, που περιλαμβάνει και λύνει όλα τα θρησκευτικά, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα του ισλαμικού κόσμου. Οι Σιίτες έχουν αναπτύξει δικό τους δίκαιο, το οποίο όμως δεν διαφέρει, παρά τις επιμέρους αποκλείσεις, στις βασικές του αρχές από το δίκαιο του σουννιτικού Ισλάμ.
Ο ισλαμικός νόμος βασίζεται σε τέσσερις βασικές αρχές ή ρίζες (ουσούλ αλ-φικχ):
- Στο Κοράνιο, τον αποκαλυφθέντα νόμο του Αλλάχ
- Στη Σούννα, τη ζωή και την πράξη του Προφήτη
- Στο ιτζμά, τη συναίνεση των νομοδιδασκάλων σε όλα τα προβλήματα για τα οποία δε δίνεται λύση στο Κοράνιο και στη Σούννα
- Στο Κιγιάς, την αναλογία για κάθε νέο ζήτημα που ανακύπτει στην κοινότητα και για το οποίο αναλόγως με συγγενείς κείμενες διατάξεις στο Κοράνιο και τη Σούνα, βρίσκεται λύση από τους νομοδιδασκάλους.
Η διατύπωση των κανόνων του νόμου με βάση τις τέσσερις αυτές αρχές ονομάζεται ιζτιχάντ. Η λέξη αυτή δηλώνει την εντατική προσπάθεια που καταβάλλει ο νομοδιδάσκαλος (μουζταχίντ) για να μελετήσει τις πηγές του ισλαμικού νόμου (Κοράνιο και Σούννα), να διαμορφώσει προσωπική γνώμη και να αποφανθεί για το νομικό πρόβλημα που ανακύπτει στην ισλαμική κοινότητα. Το ιζτιχάντ είναι η εντατική προσπάθεια των νομοδιδασκάλων ορισμένης εποχής και ορισμένου τόπου να διαμορφώσουν κανόνες δικαίου με βάση τις πηγές της θείας αποκάλυψης. Και ενώ κατά τους πρώτους αιώνες του Ισλάμ είχε επικρατήσει αυτή η ερμηνευτική αρχή των πηγών (ιζτιχάντ), από τον 10ο /11ο αιώνα και εντεύθεν «έκλεισε η πόρτα της ερμηνείας» και της δυνατότητας να γίνονται καινούργιοι νόμοι. Ο νόμος κωδικοποιήθηκε στις τέσσερις μεγάλες νομικές σχολές και οι μεταγενέστεροι νομοδιδάσκαλοι ανατρέχουν στον ήδη κωδικοποιημένο νόμο και βρίσκουν έτοιμες γνωματεύσεις (φετβάδες), δηλαδή αποφαίνονται ότι για κάθε νομικό ζήτημα που ανακύπτει, υπάρχει ήδη εκπεφρασμένη γνώμη στον κωδικοποιημένο ισλαμικό νόμο, την οποία οφείλει να τηρήσει κάθε νομική αρχή.
Η Σαρία αποτελεί το νόμο του Ισλάμ και περιλαμβάνει το σύνολο των θρησκευτικών, κοινωνικών, ατομικών, οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών διατάξεων του βίου της μουσουλμανικής κοινότητας. Περιλαμβάνει ακόμη και το ποινικό δίκαιο και τον τρόπο διεξαγωγής δίκης.
Στην Ελλάδα αναγνωρίζεται το δικαίωμα στην επιλογή της εφαρμογής της Σαρία από τους μουσουλμάνους στο θρήσκευμα Έλληνες πολίτες της Θράκης (μουσουλμανική μειονότητα Θράκης), αποκλειστικά για ορισμένες σχέσεις του οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου σύμφωνα με τη σχολή των Χαναφιτών. Αρμόδιες για την εφαρμογή της Σαρία είναι οι τρεις Μουφτείες της Θράκης.
Πρόσφατα σχόλια