Η ευρύτερη περιφέρεια της Ξάνθης ξεκινά από την οροσειρά της Ροδόπης στο βορρά και εξαπλώνεται ως το Θρακικό Πέλαγος. Ο ποταμός Νέστος και η λίμνη Βιστονίδα με το πλήθος χλωρίδας και πανίδας από τα προϊστορικά χρόνια είναι πόλος ανάπτυξης της ανθρώπινης παρουσίας. Στην κλασική εποχή παραλιακά αναπτύσσονται τα Άβδηρα που εξακολουθούν να υπάρχουν ως τις μέρες μας.

Αχριάν Μαχαλάς - Γέφυρα Κόσυνθου
Αχριάν Μαχαλάς – Γέφυρα Κόσυνθου

Η Ξάνθεια/Ξάνθη που αναφέρεται στα βυζαντινά χρόνια για πρώτη φορά το 879 μ.Χ. είναι ένα  χωριό που δέχεται πολλές επιδρομές από Βουλγάρους και άλλους επιδρομείς, ενώ στην περιοχή  λαμβάνουν χώρα  εμφύλιες βυζαντινές συρράξεις. Όλα αυτά την εξασθενίζουν και στο διάστημα  1361 – 1385 κυριεύεται από Οθωμανούς που φέρνουν πολλούς εποίκους από την Ασία. Νέο κέντρο της περιοχής καθίσταται η οθωμανική Γενιτζέ/Γενισέα, όπου βρίσκεται το ιστορικό τέμενος Κασαμπά ή Τσαρσί του 14ου αι., ενώ χριστιανικό κέντρο παραμένει η Ξάνθη/Ισκέτσε. Αναλυτική περιγραφή της τότε περιοχής της Ξάνθης κάνει ο Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπί.

Πλατεια 1935
Πλατεία 1935

Από τον 18ο αι. η περιοχή γίνεται περίφημη στον ευρωπαϊκό χώρο για τα καπνά της. Την ίδια περίοδο, μαζί με την οικονομική  παρατηρείται και γενικότερη ανάπτυξη. Γίνονται κινήσεις για την απελευθέρωση, υπάρχουν ομάδες κλεφτών στο Νέστο, ενώ όταν ξεσπά η Επανάσταση του 1821 γνωρίζουμε ότι ο καπετάν Γιώργης Δημητρίου ο Ξάνθιος με 49 στρατιώτες αγωνίζεται το 1824  στην Ύδρα.

Ρολόι

Το 1829 δύο μεγάλοι σεισμοί ισοπεδώνουν την περιοχή. Αμέσως αρχίζει η ανοικοδόμηση (1830 – 1845). Δημιουργείται η νέα Ξάνθη, από το 1860 έχουμε ανάπτυξη της Δημογεροντίας της Ξάνθης, ενώ το 1870 καίγεται η Γενισέα και γίνεται πλέον πρωτεύουσα η Ξάνθη με 10.000 κατοίκους. Έντονη είναι  η οικονομική, εκπαιδευτική, πολιτιστική ακμή της Ξάνθης, στην οποία συνέβαλε και η άλλοτε δραστήρια εβραϊκή κοινότητα της πόλης. Βοηθά ιδιαίτερα το 1891 η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης – Κωνσταντινούπολης που περνά δίπλα από την Ξάνθη.

Με τους πολέμους στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, το 1912 τερματίζεται η Οθωμανική κατοχή, κυριεύεται από τους Βουλγάρους για 8 μήνες, το 1913 την απελευθερώνουν οι Έλληνες για λίγες μέρες, ενώ ακολουθεί ως το 1919 σκληρή βουλγαρική κατοχή. Στις 4 Οκτωβρίου 1919 απελευθερώνεται η Ξάνθη και η περιφέρειά της και  ακολουθεί από τότε την πορεία της ελληνικής πατρίδας.

Άγιος Τρύφωνας και Τέμενος Πετρελαιοαποθηκών
Άγιος Τρύφωνας και Τέμενος Πετρελαιοαποθηκών
  • Ευχαριστούμε τους κυρίους Θανάση Μουσόπουλο, Θεόδωρο Γιαννόπουλο και Αναστάσιο Τεφρωνίδη για τη συνεισφορά τους σε υλικό στην ιστοσελίδα